Con Đường Khoa Cử Của Bần Gia Tử

Trường học của dòng họ Lâm được thành lập là nhờ vào sự đóng góp của Lâm Hữu Chí, hắn đã quyên góp hai mươi lượng bạc và mười hai mẫu ruộng nước. Học đường được đặt tại viện đầu tiên của từ đường Lâm tộc.

Lý do chọn từ đường làm nơi dạy học là để tiết kiệm chi phí. Theo kết quả thương nghị của các tộc lão, thay vì tiêu tốn mười mấy lượng bạc mua đất xây phòng mới, họ chỉ cần dùng một nửa số bạc đó để tu sửa từ đường và mời thợ mộc đóng bàn ghế, như vậy là đã có thể bắt đầu dạy học.

Còn về chỗ ở cho phu tử, trong tộc vẫn còn vài căn nhà bỏ trống. Họ chỉ cần chọn một căn gần từ đường nhất, dọn dẹp lại để làm chỗ ở cho thầy Vương là được. Không thể trách các tộc lão tính toán tỉ mỉ như thế, dù hai mươi lượng bạc trông có vẻ nhiều, nhưng việc lập tộc học không phải chuyện dễ dàng.

Từ việc thông báo đến quan phủ, chuẩn bị hối lộ cho tiểu lại đều phải chi tiền, đó là còn chưa kể quà nhập học cho thầy giáo. Mỗi việc đều cần được sắp xếp cẩn thận chu đáo để không phụ lòng thiện nguyện của Lâm Hữu Chí. Đến nỗi Lâm Hữu Chí, sau khi thi đậu tú tài đã cùng cả nhà dọn tới thị trấn để sinh sống, coi như hoàn toàn chấm dứt cuộc sống nghèo khó trước đây. Sự thay đổi này đều là nhờ vào việc hắn thi đỗ tú tài.

Chớ coi thường danh hiệu tú tài, ở triều Đại Cảnh này, tú tài có không ít đặc quyền. Họ được miễn lao dịch, gặp quan không cần quỳ, nếu phạm tội thì được miễn dụng hình. Mỗi tháng, họ còn được quan phủ phát gạo, mì và tiền bạc, vào dịp lễ tết cũng được phân phát thịt cá. Ngoài ra, hàng năm họ còn có thể kiếm tiền bằng cách làm người bảo đảm cho các thí sinh thi huyện, vì thế cuộc sống của họ cũng không quá khó khăn.

Điều quan trọng nhất là, tú tài là một tầng lớp trí thức có uy tín trong xã hội. Họ đại diện cho những người có học thức, hiểu lễ nghĩa, thường là cầu nối giữa dân thường và quan phủ. Khi có tranh chấp hoặc cần giao tiếp với quan phủ, dân chúng thường mời tú tài ra mặt giúp đỡ.

Vì vậy, các thương nhân thường tìm cách tạo mối quan hệ tốt với tú tài, tặng nhà cửa, ruộng đất, tiền bạc và người hầu. Với nhiều lợi ích như vậy, không khó hiểu khi Lâm Hữu Chí quyết tâm thi tú tài trong suốt hơn hai mươi năm, cuối cùng đã thi đỗ tú tài vào tháng tám năm nay.

Lâm Tam Trụ vừa đi vừa nói với con trai về những chuyện này. Trong lòng lại đang nghĩ, thật tiếc là trong nhà không có đủ tiền để cho con đi học. Nếu không, với trí tuệ và sự chăm chỉ của con mình, có lẽ cũng có thể thi đậu tú tài như Lâm Hữu Chí. Khi đó, hắn sẽ được hưởng phúc của con, mà không còn phải vất vả mỗi ngày với công việc đồng áng.

Tuy nhiên, khi suy nghĩ lại, Lâm Tam Trụ nhớ tới tuổi tác của Lâm Hữu Chí, chỉ cần thêm một hai năm nữa là đến tuổi tri thiên mệnh (50 tuổi), nếu Cẩu Tử cũng mất nhiều năm mới thi đỗ, có lẽ lúc đó hắn đã nằm dưới mộ rồi. Vậy thì chẳng còn hưởng được gì.

Hôm qua, hắn đã tính toán kỹ, hôm nay đưa con trai đến báo danh cũng chỉ để trải nghiệm mới mẻ chứ không mong đợi gì nhiều. Vì thế, Lâm Tam Trụ cũng không khuyên con học hành chăm chỉ, hắn quay lại nhìn Lâm Viễn Thu và cười nói: "Cẩu Tử, nếu thầy dùng thước đánh lòng bàn tay con thì chúng ta không học nữa nhé!"

Lại là Cẩu Tử!!!

Lâm Viễn Thu cảm thấy nếu mình đã đi học thì cần phải sửa lại cách gọi này. Nếu không, sau này ở trường ai cũng gọi là Cẩu Tử thì thật là khó nghe. "Cha, con sắp trở thành học sinh rồi, từ giờ cha hãy gọi con bằng tên thật đi!"

Gọi tên thật???

Lâm Tam Trụ lập tức nghĩ đến lời nói trước đây của con trai: “Lại không phải cẩu sinh”. Vì vậy, không do dự chút nào, hắn gật đầu liên tục nói: “Cẩu Tử nói rất đúng, cha sẽ nghe lời Cẩu Tử, sau này cha sẽ gọi Cẩu Tử là Thu Nhi.”

Lâm Viễn Thu: "..." Xem ra, việc sửa tên là cả một quá trình dài và đầy gian nan.

Nhà của tộc trưởng Lâm ở đầu thôn phía đông, hai cha con đi không bao lâu đã đến. Vương phu tử còn vài ngày nữa mới có thể tới dạy, vì vậy việc báo danh cho tộc học được trực tiếp thực hiện tại nhà tộc trưởng.

Mặc dù tộc trưởng Lâm và Lâm lão đầu có độ tuổi gần bằng nhau, nhưng xét về bối phận, Lâm lão đầu vẫn phải gọi ông là đường thúc. Khi nghe Lâm Tam Trụ mang theo con trai đến để báo danh nhập học, tộc trưởng cảm thấy ngạc nhiên vì việc học hành tốn kém không ít tiền, gia đình Lâm Đại Quý từ khi nào có đủ tài lực để lo liệu?

Tộc trưởng Lâm cảm thấy rằng trong toàn bộ dòng tộc họ Lâm, hầu như nhà nào cũng có khả năng đưa con cháu đi học, chỉ trừ nhà Lâm Đại Quý và Ngô thị. Không phải vì ông coi thường vợ chồng họ, mà là vì năm đó khi nhà họ phân chia gia sản, phần lớn tài sản đều phân cho trưởng tử, còn Lâm Đại Quý chỉ được cho sáu mẫu ruộng và một căn nhà cũ nát.

Mấy năm nay, nhờ Lâm Đại Quý và Ngô thị chăm chỉ chịu khó làm việc, còn thuê thêm ruộng đất để trồng trọt, mới có thể nuôi nấng các con lớn lên thành gia lập thất. Đó đã là khả năng cực hạn của họ rồi.

Theo thời gian, dân cư trong nhà dần trở nên đông đúc hơn, đối với vợ chồng Lâm Đại Quý, hiện tại việc lấp đầy bụng là vấn đề quan trọng nhất, làm sao có tiền nhàn rỗi cho con cháu đi học. Tộc trưởng Lâm lấy tẩu thuốc ra, nhồi thuốc và châm lửa, rít một hơi rồi nói: "Tam Trụ, ngươi mang con đến báo danh sao?"

“Đúng vậy, thúc gia” Lâm Tam Trụ gật đầu, cung kính trả lời. “Vậy sao cha ngươi không đến cùng?” Ông nghĩ rằng việc này đáng lẽ ra chủ gia đình phải cùng đến, tộc trưởng Lâm hơi nghi ngờ là Lâm Tam Trụ tự ý quyết định. Rốt cuộc, đứa cháu này cũng không phải là một người làm cha mẹ bớt lo.

Lâm Tam Trụ biết suy nghĩ của tộc trưởng, nhưng hắn không sợ vì việc đưa Cẩu Tử đi học đã được cả nhà đồng ý. “Thúc gia, ngài yên tâm, chuyện này đã bàn bạc kỹ lưỡng vào tối qua, cả nhà đều biết chuyện này.” Chỉ là trong nhà không có bỏ ra một xu nào thôi.

Nghe đối phương nói chắc chắn như vậy, tộc trưởng không hỏi thêm gì nữa. Ông nghĩ, có lẽ Lâm Đại Quý cũng giống như những người khác trong tộc, sau khi thấy Lâm Hữu Chí thành đạt, cũng muốn cho con cháu đi học để có cơ hội thay đổi cuộc đời.

Dù sao, việc mở trường học cũng là để con cháu trong tộc có nơi học hành, giúp gia tộc có thêm nhiều người thành đạt như Lâm Hữu Chí. Bất kỳ ai thuộc dòng họ Lâm đều có cơ hội học tập.

Ông nhìn Lâm Viễn Thu, thấy đứa nhỏ này gầy gò, vóc dáng còn thấp bé hơn cả bàn bát tiên trong nhà mình. Tộc trưởng Lâm thắc mắc, nhà Lâm Đại Quý có năm đứa cháu, tại sao lại chọn đứa nhỏ nhất để đến học chữ? Thằng nhóc này còn nhỏ như vậy, không biết có thể tập trung học hành tốt hay không.

Lâm Viễn Thu thấy tộc trưởng đang nhìn mình và đánh giá, liền lập tức nở một nụ cười tươi roi rói. Trong lòng cậu thầm nghĩ, vị tộc trưởng ít khi nói cười này trong lòng không biết đang suy nghĩ gì. Nếu không phải cậu có linh hồn của người trưởng thành, có lẽ đã bị dọa khóc rồi.

Người ta thường nói "Duỗi tay không đánh người đang cười", nên mình cứ cười nhiều một chút chắc sẽ không sai. Nghĩ như vậy, Lâm Viễn Thu càng cười rạng rỡ hơn. Tộc trưởng cảm thấy hiếm lạ, ít có đứa trẻ nào không sợ ông, đứa nhỏ này thật là ngoại lệ.

Nếu nhà họ đã thương lượng xong, tộc trưởng Lâm cũng không chần chừ nữa, ông đưa tay lấy quyển sách từ trên bàn, mở ra vài trang, sau đó cầm bút ghi thêm ba chữ "Lâm Viễn Thu" vào chỗ trống.

Phần lớn tên của bọn trẻ trong tộc đều do tộc trưởng đặt, nên ai tên gì, ông đều nhớ rõ ràng. “Được rồi, vào ngày 26 tháng 10 này, ngươi cứ trực tiếp đưa con đến tộc học là được.” Tộc trưởng Lâm đóng quyển sách lại, rõ ràng là có ý tiễn khách. Nhưng Lâm Tam Trụ vẫn chưa có ý định ra về, “Thúc gia, sách kia... còn chưa lấy đâu.”

Lâm Tam Trụ đã nghĩ kỹ, nếu tộc trưởng hỏi tiền mua sách, hắn sẽ nói rằng chờ về nhà lấy rồi đưa tiền đến sau. Còn sách đã lấy rồi, có trả tiền hay không thì sẽ tính sau. Dù sao thì hắn cũng không định giữ lại sách, chờ vài ngày sau Cẩu Tử chán học, hắn sẽ trả sách lại, thế là xong.

"Sách gì?" Trưởng tộc Lâm ngạc nhiên. Lâm Tam Trụ cười xoa xoa tay, “Bọn trẻ đi học cần phải có sách vở ạ!”. “À, cái này à.” tộc trưởng rít sâu một hơi thuốc lá, nói: “Những sách đó thì các ngươi phải tự mình lên thị trấn mà mua.”

Nghĩ lại, tộc trưởng nói thêm, “Ngươi trước hết mua một quyển Tam Tự Kinh, còn những sách khác thì tính sau.” Nhưng đừng để đến lúc đó tốn tiền mà đứa nhỏ học được vài ngày rồi không muốn học nữa, thế thì chẳng phải là lãng phí tiền bạc sao.

Tự mình mua? Lâm Tam Trụ ngỡ ngàng, hắn lấy đâu ra tiền mà mua sách chứ? Lúc khai từ đường, không phải nói rõ là trong tộc sẽ thống nhất mua sắm, sau đó bọn họ chỉ cần nộp tiền cho tộc học thôi ư. Sao bây giờ lại thay đổi ý kiến? Tự mình lên thị trấn mua sách, hắn lấy đâu ra tiền, hắn với chưởng quầy hiệu sách trên trấn lại không thân thiết, làm sao mà nợ được. Ôi, thật là, sao nói thay đổi là thay đổi nhanh vậy.

Lâm Tam Trụ không biết là, lúc đầu trong tộc cũng dự định thống nhất mua sách, nhưng sau đó mấy tộc lão suy nghĩ mãi, cảm thấy vẫn là từng nhà tự mình lên thị trấn mua sách thì hợp lý hơn, đừng để đến lúc sách đã phát đi rồi, mọi người không có tiền lại muốn thiếu nợ trong tộc, như thế chẳng phải là phiền phức ư.

Không thể không nói, đúng là gừng càng già thì càng cay. Kế hoạch đầy tâm đắc của Lâm Tam Trụ cứ như vậy mà tan thành mây khói.

Nhìn con trai đang nhảy nhót phía trước, Lâm Tam Trụ lòng đầy lo lắng, không có sách vở, con mình làm sao đi tộc học đọc sách được đây. Ban đầu còn nghĩ, Cẩu Tử ít nhất có thể ở tộc học học được mười ngày nửa tháng, đến lúc đó nếu nó không muốn đi học nữa thì đem sách vở trả lại liền xong rồi.

Nhưng hiện giờ với tình hình này, chỉ sợ học một ngày đều khó khăn. Không có sách, chẳng lẽ chỉ biết ngồi không chơi sao? Vừa rồi hắn đã hỏi tộc trưởng, một quyển "Tam Tự Kinh" viết tay ít nhất cũng phải tốn đến hơn hai trăm văn. Hiện tại, đừng nói là hai trăm văn, ngay cả hai mươi văn hắn cũng đào không ra.

Nhìn thấy khuôn mặt u sầu của cha, Lâm Viễn Thu đương nhiên biết là do chuyện gì. Vừa rồi cậu nghe nói mua sách phải tốn tiền, 200 văn không phải là con số nhỏ, cha của cậu dù muốn kiếm tiền cũng phải tốn chút thời gian.

Cậu không muốn ép cha mình quá mức, kẻo đến lúc đó cha bỏ cuộc thì chuyện học hành của cậu cũng khó mà duy trì được. “Cha, con có thể mượn sách của bạn cùng bàn để đọc chung, chờ khi nào cha kiếm đủ tiền rồi hãy mua cho con.”

Lâm Viễn Thu thực sự không vội. Ở thời hiện đại, hầu hết trẻ em đều thuộc lòng "Tam Tự Kinh", còn có "Đệ Tử Quy", "Bách Gia Tính", "Thiên Tự Văn", rất nhiều trẻ em cơ bản đều biết. Mà bản thân cậu càng không cần phải nói, Lâm Viễn Thu nhớ rõ, khi mình mới bi bô tập nói, cha mẹ đã mua mấy quyển sách này để dạy cậu đọc.

Hơn nữa, cậu không phải thật sự không biết chữ. Tuy rằng lúc này sách vở đều là chữ phồn thể, nhưng điều đó không làm khó được cậu. Cho nên, có sách hay không cũng không làm Lâm Viễn Thu lo lắng.

Ôi!!! Cẩu Tử nhà ta thật thấu hiểu lòng người.

Lâm Tam Trụ bế lên con trai ngoan nhà mình, "Đúng đúng đúng, cứ làm theo lời con nói, chúng ta trước mượn sách của bạn học để đọc, chờ sau này cha kiếm được tiền rồi sẽ mua sách mới cho con!"

Ha ha, Cẩu Tử nhà ta thật thông minh, nhẹ nhàng liền giải quyết được vấn đề. Vì vậy, Lâm Tam Trụ không còn phiền não nữa, vui sướиɠ giơ con lên, cho nó cưỡi trên cổ mình chơi trò cưỡi ngựa.

Nhưng việc kiếm tiền thì sao có thể dễ dàng, Lâm Tam Trụ lắc đầu, hai trăm văn tiền đâu phải là con số nhỏ, hắn không có khả năng đó. Khi hai cha con về đến nhà, ngoài Xuân Yến và Xuân Thảo, còn có Lâm Viễn Hòe và Lâm Viễn Bách ở nhà, những người khác đều ra đồng nhổ củ cải.

Sau khi dặn dò mấy đứa nhỏ ngoan ngoãn ở nhà đợi, Lâm Tam Trụ liền vác đòn gánh ra cửa. Lâm Tam Trụ không dám thực sự không ra đồng, nếu không tẩu hút thuốc của lão cha cũng không phải là để trưng.

Hôm nay đến phiên đại phòng trông coi quả Hồng, Lâm Viễn Hòe cầm cây gậy dài, thường xuyên xua đuổi những con chim đang định ăn trộm quả. Còn Lâm Viễn Bách thì đi vòng quanh gốc tìm kiếm những quả chín còn sót lại trên cây.

Trước khi xuống ruộng, Lâm Đại Trụ và Lâm Nhị Trụ đã hái hết quả Hồng chín và khóa lại trong phòng, chuẩn bị sáng mai mang lên trấn bán. Vì vậy, lúc này trên cây chỉ còn lại một ít quả chưa chín hẳn, ăn còn có chút chát. Ba người xoay qua xoay lại mấy vòng nhưng không tìm thấy quả nào có thể hái, đành phải từ bỏ.

Những quả hồng đã hái được đặt trong phòng của ông Lâm và bà Ngô, sau cửa sổ có một khe hở, Lâm Viễn Bách nhón chân cố gắng nhìn vào trong. Đáng tiếc, trong phòng quá tối, chẳng nhìn thấy gì.

Thấy Lâm Viễn Bách hận không thể chui vào khe cửa sổ, Lâm Viễn Thu vội vàng tiến lên nắm ống quần kéo cậu ta xuống. Tên nhóc này có vẻ đã quên mất việc bị ‘trúc mây xào thịt’ vào mấy hôm trước. Có lẽ nhớ đến chuyện bị đánh mấy ngày trước, Lâm Viễn Bách sờ sờ mông nhỏ, có chút ngượng ngùng.

Nhưng cảm xúc này không kéo dài lâu, cậu nhóc dường như nghĩ ra cái gì đó, đôi mắt sáng lên, vỗ lưng Lâm Viễn Thu nói, "Cẩu Tử đệ đệ, chờ em sau này làm quan lớn, nhất định phải mua cho tứ ca thật nhiều đồ ăn ngon nhé!"

Lâm Viễn Thu: "..."