Quyển 1: Đoạn mở đầu
Thức dậy trước mọi người, Pie Đenmax uống một tách cà phê chẳng lấy gì làm ngon lành, vừa được người đầy tớ gái hâm lại trong gian bếp cũ kỹ. Rồi huýt chó đi theo, ông bước ra khỏi nhà, mùa đông thì trong đêm tối, mùa hạ thì trước lúc có ánh bình minh. Ông thích được thở hít hương vị của đất khi tất cả còn đang thϊếp ngủ. Lúc những tia mặt trời đột ngột chiếu lên thềm nhà, ông thường đứng đấy, mắt hướng tới đường chân trời mờ tối, được tạo nên bởi các trảng cát về phía biển. Trong gia đình ông, mọi người thường nói rằng nỗi ân hận duy nhất của ông là không được làm thủy thủ. Lúc nhỏ, ông đứng hàng giờ trên bến cảng Sactrông ở Boócđô (Các địa danh trong tác phẩm này, chủ yếu nằm trên đất Pháp), ngắm nhìn những con tàu biển ra vào tấp nập. Cậu bé tưởng tượng mình là thuyền trưởng, con tàu xuyên qua đại dương, đương đầu với bão tố, là người chỉ huy duy nhất trên tàu, sau Thượng đế. Một hôm, người ta tìm thấy cậu bé trốn trong hầm người đốt lò trên một con tàu sắp nhổ neo đi châu Phi. Mặc cho mọi người đe dọa, dụ dỗ, cậu bé vẫn khăng khăng không nói nửa lời là cậu ta đã trốn lên tàu bằng cách nào, và vì sao lại từ giã người mẹ mà cậu ta rất mực yêu thương. Từ đấy, Pie không còn bao giờ lảng vảng trên bến cảng đầy ắp hàng hóa phảng phất hương vị những chân trời xa lạ, mùi nhựa đường và vani nữa.
Cũng như ông bố, Pie Đenmax trở thành người trồng nho. Phải chăng vì lòng yêu biển không được thỏa mãn mà năm này qua năm khác, ông ta tậu vô số đất đai với những rặng thông xào xạc trong ngọn gió tây? Đến tuổi ba mươi nhăm, Pie thấy phải lập gia đình nhưng lại không muốn kết hôn với bất cứ ai ở Boocđô, mặc dù đã được giới thiệu với những cô gái giàu có. Ở Pari, anh gặp Idaben đờ Môngplâynet, tại nhà một người bạn kinh doanh rượu nho.
Anh yêu cô gái ngay từ khi mới gặp nàng. Nàng vừa đến tuổi mười chín nhưng có vẻ già hơn tuổi vì búi tóc dày đen nhánh trĩu nặng phía sau đầu và cặp mắt đẹp màu xanh thoáng chút u buồn. Nàng tỏ ra ân cần với anh tuy thỉnh thoảng có chút rầu rĩ và xa xăm. Để xua tan vẻ rầu rĩ ấy, anh tỏ ra vui nhộn nhưng không thô kệch. Khi tiếng cười Idaben bật lên, anh cảm thấy mình là người đàn ông sung sướиɠ nhất trên đời. Anh cũng thấy là nàng không nên bỏ đi mái tóc lộng lẫy như phần lớn các bà các cô chạy theo mốt ở Boocđô.
Idaben Môngplâynet là con gái duy nhất của một điền chủ giàu có ở Mactinich (Một quần đảo thuộc Pháp nằm giữa Bắc và Nam Mỹ). Sống trên đảo cho tới năm lên mười, cô gái có giọng nói du dương như hát và những cử chỉ uyển chuyển của người địa phương. Dáng vẻ uể oải bề ngoài của nàng che dấu một tính cách kiên nghị và kiêu hãnh mà năm tháng còn làm rõ nét thêm. Sau lúc bà mẹ, một người đàn bà lai, nhan sắc tuyệt vời, qua đời, bố nàng gửi nàng cho hai bà em gái là Anbectin và Lida đờ Môngplâynet. Hai bà già độc thân sống ở Pari. Sáu tháng sau, đến lượt ông bố mất, để lại cho cô gái những khu đồn điền rộng mênh mông. Tuy không mấy hy vọng, Pie Đenmax vẫn thổ lộ tình yêu và nguyện vọng muốn cưới Idaben. Anh ngạc nhiên và sung sướиɠ được cô gái nhận lời. Một tháng sau, lễ cưới được tổ chức hết sức long trọng ở Xanh-Tôma-Đacanh (Một hòn đảo trong quần đảo Mactinich). Họ ở lại Mactinich một thời gian rồi cùng với bà Ruýt, người lão bộc mà Idaben không muốn chia tay, quay về lập nghiệp ở Môngtiac.
Tuy xa lạ đối với nơi tỉnh lẻ này, nàng vẫn thích ứng rất nhanh với gia đình nhà chồng và hàng xóm láng giềng. Lúc lấy chồng, được hưởng một khoản hồi môn rất lớn, nàng đem dùng vào việc trang hoàng nơi ở mới của mình. Trước kia là một chàng trai độc thân đã luống tuổi, Pie chỉ sống trong hai ba phòng, còn những phòng khác thì bỏ không. Chưa đầy một năm sau, mọi cái đều đã đổi thay và đến khi Phrăngxoadơ, cô gái đầu lòng ra đời, thì không còn ai có thể nhận ra ngôi nhà cũ nữa. Hai năm sau, Lêa cất tiếng khóc chào đời và ba năm sau nữa, đến lượt Lôrơ.
Pie Đenmax, chủ nhân ông lãnh địa Môngtiac, được xem là người hạnh phúc nhất trong vùng. Từ La Rêôn đến Badax, từ Lănggông đến Cadiac, biết bao người ước ao niềm hạnh phúc êm đềm của ông với bà vợ và ba cô con gái xinh đẹp.
Từ tòa lâu đài Môngtiac nằm giữa những vùng đất phì nhiêu, những khu rừng và nhất là giữa những cánh đồng nho cung cấp một thứ vang trắng rất ngon có thể sánh với rượu vàng Xôtecnơ nổi tiếng và đã từng được thưởng nhiều huy chương vàng. Về sau lại thêm thứ vang đỏ rất thơm. Kể ra khu nhà rộng thênh thang được xây dựng vào đầu thế kỷ 19 này với những hầm rượu bao quanh và một trang ấp với đủ kho luac, chuồng ngựa, nhà xe, mà gọi là lâu đài thì cũng không thật đúng. Ông nội Pie trước kia đã cho thay những viên ngói tròn sản xuất trong vùng vốn từ màu hồng đã chuyển sang màu đen thẫm, bằng thứ ngói đá đen lạnh lùng mà người ta cho là sang trọng hơn. May sao nhà hầm rượu và các công trình phụ vẫn giữ nguyên mái ngói ban đầu. Mái ngói màu xám khu nhà chính khiến nó có dáng dấp trang trọng và hơi u sầu, thích hợp hơn với tư tưởng trưởng giả của người ông nội sinh trưởng ở Boocđô.
Dẫn vào tòa lâu đài tráng lệ xây trên ngọn đồi nhìn xuống hai nhánh sông Garon và Lăngon, giữa Vecđơle và Xanh-Mac là một con đường dài hai bên trồng tiêu huyền, cạnh một căn nhà nhỏ kiểu nhà sàn; tiếp đến là nhà cửa trong khu trang ấp. Ngay sau kho lúa đầu tiên là đường phố (người ta vẫn thường gọi như vậy con đường đi giữa trang ấp và khu nhà phụ của lâu đài, nơi có khu nhà bếp rộng thênh thang mà trên thực tế người ta dùng làm con đường chính vào nhà). Chỉ có khách lạ mới đi qua tiền sảnh với những đồ đạ kỳ dị, lát những viên gạch vuông đen trắng và trải thảm màu sắc sặc sỡ. Trên các bức tường trắng, những chiếc đĩa cổ, những bức tranh thủy mặc xinh xinh, một tấm gương rất đẹp từ thời Đốc chính (Tổ chức chính quyền ở Pháp cuối năm 1795) làm thành những điểm sáng vui mắt. Bước qua tiền sảnh, khách vào một khoảng sân trồng hai cây điền ma cổ thụ, những buổi đẹp trời cả gia đình ngồi quây quần dưới gốc cây. Không thể ước mơ một nơi nghỉ ngơi yên tĩnh hơn: qua những bụi đinh hương và hàng rào thủy lạp, rồi qua hai trụ đá, khách bước tới một thảm cỏ thoai thoải về phía bậc thềm cao bao quát cả cảnh vật. Bên phải, một khu rừng nhỏ, một thửa vườn trồng hoa, rồi đến cánh đồng nho chạy dài đến tận Benlơvuy bao quanh lâu đài.
Pie Đenmax yêu quý vùng đất này cũng như yêu quý ba cô con gái. Ông là một con người dữ dội và nhạy cảm. Thân sinh ông chết sớm, để lại cho con việc trông coi Môngtiac mà các anh chị em ông không buồn ngó ngàng tới vì cách Boócđô quá xa và hoa lợi chẳng có bao nhiêu. Lập nghiệp ở Môngtiac, ông nhất quyết phải thành đạt. Để mua lại phần thừa kế của các anh em, ông vay nợ của một người bạn là Raymông đờ Acgila, một điền chủ giàu có ở gần Xanh-Emiliông. Và thế là, không có cơ hội làm người chỉ huy duy nhất sau Thượng đế trên một con tàu biển, ông trở thành người chủ duy nhất ở trang trại Môngtiac.
Anh yêu cô gái ngay từ khi mới gặp nàng. Nàng vừa đến tuổi mười chín nhưng có vẻ già hơn tuổi vì búi tóc dày đen nhánh trĩu nặng phía sau đầu và cặp mắt đẹp màu xanh thoáng chút u buồn. Nàng tỏ ra ân cần với anh tuy thỉnh thoảng có chút rầu rĩ và xa xăm. Để xua tan vẻ rầu rĩ ấy, anh tỏ ra vui nhộn nhưng không thô kệch. Khi tiếng cười Idaben bật lên, anh cảm thấy mình là người đàn ông sung sướиɠ nhất trên đời. Anh cũng thấy là nàng không nên bỏ đi mái tóc lộng lẫy như phần lớn các bà các cô chạy theo mốt ở Boocđô.
Pie Đenmax, chủ nhân ông lãnh địa Môngtiac, được xem là người hạnh phúc nhất trong vùng. Từ La Rêôn đến Badax, từ Lănggông đến Cadiac, biết bao người ước ao niềm hạnh phúc êm đềm của ông với bà vợ và ba cô con gái xinh đẹp.
Từ tòa lâu đài Môngtiac nằm giữa những vùng đất phì nhiêu, những khu rừng và nhất là giữa những cánh đồng nho cung cấp một thứ vang trắng rất ngon có thể sánh với rượu vàng Xôtecnơ nổi tiếng và đã từng được thưởng nhiều huy chương vàng. Về sau lại thêm thứ vang đỏ rất thơm. Kể ra khu nhà rộng thênh thang được xây dựng vào đầu thế kỷ 19 này với những hầm rượu bao quanh và một trang ấp với đủ kho luac, chuồng ngựa, nhà xe, mà gọi là lâu đài thì cũng không thật đúng. Ông nội Pie trước kia đã cho thay những viên ngói tròn sản xuất trong vùng vốn từ màu hồng đã chuyển sang màu đen thẫm, bằng thứ ngói đá đen lạnh lùng mà người ta cho là sang trọng hơn. May sao nhà hầm rượu và các công trình phụ vẫn giữ nguyên mái ngói ban đầu. Mái ngói màu xám khu nhà chính khiến nó có dáng dấp trang trọng và hơi u sầu, thích hợp hơn với tư tưởng trưởng giả của người ông nội sinh trưởng ở Boocđô.
Dẫn vào tòa lâu đài tráng lệ xây trên ngọn đồi nhìn xuống hai nhánh sông Garon và Lăngon, giữa Vecđơle và Xanh-Mac là một con đường dài hai bên trồng tiêu huyền, cạnh một căn nhà nhỏ kiểu nhà sàn; tiếp đến là nhà cửa trong khu trang ấp. Ngay sau kho lúa đầu tiên là đường phố (người ta vẫn thường gọi như vậy con đường đi giữa trang ấp và khu nhà phụ của lâu đài, nơi có khu nhà bếp rộng thênh thang mà trên thực tế người ta dùng làm con đường chính vào nhà). Chỉ có khách lạ mới đi qua tiền sảnh với những đồ đạ kỳ dị, lát những viên gạch vuông đen trắng và trải thảm màu sắc sặc sỡ. Trên các bức tường trắng, những chiếc đĩa cổ, những bức tranh thủy mặc xinh xinh, một tấm gương rất đẹp từ thời Đốc chính (Tổ chức chính quyền ở Pháp cuối năm 1795) làm thành những điểm sáng vui mắt. Bước qua tiền sảnh, khách vào một khoảng sân trồng hai cây điền ma cổ thụ, những buổi đẹp trời cả gia đình ngồi quây quần dưới gốc cây. Không thể ước mơ một nơi nghỉ ngơi yên tĩnh hơn: qua những bụi đinh hương và hàng rào thủy lạp, rồi qua hai trụ đá, khách bước tới một thảm cỏ thoai thoải về phía bậc thềm cao bao quát cả cảnh vật. Bên phải, một khu rừng nhỏ, một thửa vườn trồng hoa, rồi đến cánh đồng nho chạy dài đến tận Benlơvuy bao quanh lâu đài.
Pie Đenmax yêu quý vùng đất này cũng như yêu quý ba cô con gái. Ông là một con người dữ dội và nhạy cảm. Thân sinh ông chết sớm, để lại cho con việc trông coi Môngtiac mà các anh chị em ông không buồn ngó ngàng tới vì cách Boócđô quá xa và hoa lợi chẳng có bao nhiêu. Lập nghiệp ở Môngtiac, ông nhất quyết phải thành đạt. Để mua lại phần thừa kế của các anh em, ông vay nợ của một người bạn là Raymông đờ Acgila, một điền chủ giàu có ở gần Xanh-Emiliông. Và thế là, không có cơ hội làm người chỉ huy duy nhất sau Thượng đế trên một con tàu biển, ông trở thành người chủ duy nhất ở trang trại Môngtiac.
