Lão Đại Là Nữ Lang

Đến tối, bên trong khoang thuyền được thắp sáng bằng đèn dầu lạc,

một

gã tùy tùng lên tiếng: "Lão gia, bên đại phòng lại làm ầm lên, Trần lão thái thái còn tát nhị thiếu gia

một

cái."

Phó tứ lão gia cau mày, cười lạnh lẽo: "Làm loạn gì thế chứ! Dám đánh cả cử nhân lão gia!"

Ông ngẫm nghĩ

một

lúc rồi mới hạ lệnh: "Chờ tới lúc thuyền cập bờ, ngươi về huyện Hoàng Châu trước,

nói

với thái thái, nhà chúng ta còn có thể giữ được mấy phần ruộng đất kia chẳng lẽ

không

phải là nhờ nhị thiếu gia đỗ cử nhân hay sao! Đừng có xem thường nhị thiếu gia. Bảo bà ấy nghĩ cách khuyên Trần lão thái thái, đừng có làm to chuyện, sau này khó xử lý lắm. Cử nhân lão gia là khách quý ở chỗ tri huyện lão gia, tri huyện lão gia cũng phải tôn trọng nhị thiếu gia, lão thái thái làm vậy là quá đáng rồi, dạy dỗ con cái cũng
không

nhất thiết phải đánh người mới được!"

Gã tùy tùng vâng vâng dạ dạ, bỗng ngoài cửa có người

nói

khẽ: "Lão gia, ngũ tiểu thư tới."

Phó gia xếp thứ bậc cho con trai và con

gái

riêng biệt, Phó Vân

anh

nhỏ

nhất, xếp theo tuổi nàng đứng hàng thứ năm.

Phó tứ lão gia vội đáp: "Mau mời ngũ tiểu thư vào."

Gã tùy tùng lui ra phía ngoài.

Phó Vân

anh

đi

vào khoang thuyền. Sắp đến Tết,

trên

sông có nhiều thuyền ngược xuôi

đi

lại suốt cả đêm nên lúc này nhìn từ cửa sổ cũng có thể thấy những con thuyền đèn đuốc sáng trưng

trên

mặt sông.

Phó tứ lão gia thấy nàng

đã

thay quần áo mới

thì

hài lòng gật đầu.

"Tứ thúc, mẹ con

sẽ

về Phó gia cùng với con ạ?" Phó Vân

anh

hỏi thẳng.

trên

mặt Phó tứ lão gia xuất

hiện

mấy phần xấu hổ,

nói

cho cùng, chính ông là người

đã

thay mặt Phó lão đại cưới Ngô thị kia vào Phó gia.
"Tất nhiên là mẹ con

sẽ

cùng về với con rồi." Ông

nhẹ

nhàng

nói, "anh

tỷ nhi, tứ thúc

sẽ

coi con như con đẻ,

yêu

thương con, về sau mẹ con con

sẽ

không

còn vất vả như trước nữa."

Phó Vân

anh

nhìn thẳng vào mắt Phó tứ lão gia, "Tứ thúc, mẹ con

không

làm thϊếp."

Phó tứ lão gia nghe vậy

thì

giật mình, chăm chú nhìn nàng

một

lúc lâu, ánh mắt như muốn tìm hiểu điều gì.

Phó Vân

anh

tỉnh bơ như

không, kiên nhẫn chờ ông trả lời.

Phó tứ lão gia mỉm cười, sau đó

nói

nghiêm túc: "Tứ thúc hiểu rồi... Con yên tâm, chúng ta

sẽ

không

bỏ bê mẹ con."

Nghe được câu này của ông, Phó Vân

anh

mới yên tâm, xin phép ra ngoài, "Tứ thúc nghỉ ngơi sớm

một

chút ạ."

Phó tứ lão gia cũng

không

đi

ngủ ngay, ông lặng lẽ ngồi đó

một

lúc. Tới khi bấc đèn cháy hết rồi tắt phụt, ông phì cười, lấy chiếc que khêu bấc đèn, "Đại ca là người chất phác, vậy mà lại sinh ra
anh

tỷ nhi cố chấp thế này..."

Nhưng thôi, táo bạo

một

chút cũng tốt, đứa trẻ

không

có cha, phải kiên cường mới

không

bị bắt nạt.

Ngày hôm sau, thuyền mới cập bờ, Phó tứ lão gia dẫn Hàn thị và Phó Vân

anh

dời thuyền rồi lại lên xe ngựa tiếp tục

đi

về phía nam.

đi

tới bến thuyền tiếp theo lại lên thuyền lần nữa.

Cứ như vậy, thuyền thuyền xe xe đến rã cả người, năm ngày sau, họ mới tới huyện Hoàng Châu.

Thuyền vừa mới cập bờ, họ

đã

thấy người hầu kẻ hạ Phó gia đợi

trên

đó. Trời khi ấy

âm

u, có vẻ sắp có tuyết rơi.

Phó Vân

anh

theo Hàn thị xuống thuyền, Hàn thị hơi say sóng, ngồi

trên

bờ

một

lúc cho khỏi chóng mặt, chân còn dò dẫm xung quanh, "Cuối cùng cũng được đặt chân lên mặt đất!"

Bà tử, nha hoàn trong nhà ra đón, thấy Hàn thị

đi

như say rượu, chân tay khua loạn xạ, muốn cười cũng

không

dám cười.

Phó Vân

anh

không

nói

gì, chỉ đảo mắt nhìn xung quanh, nhìn thấy

một

bà tử cao lớn

đi

thẳng tới chỗ Vương thúc, hai người

nói

chuyện với nhau, có vẻ rất thân thiết

thì

đoán được người đó chính là Vương thẩm,

âm

thầm ghi nhớ.

Đợi đến khi Vương thẩm tới chỗ nàng giúp đỡ khuân vác hành lý, nàng cười

nói: "Nào dám làm phiền thẩm,

trên

đường

đi

Vương thúc

đã

giúp đỡ chúng ta nhiều rồi."

Kiếp trước nàng là đích nữ của Ngụy gia, từ

nhỏ

đã

học theo mẹ nàng, từ dáng vẻ cử chỉ đến lời ăn tiếng

nói

đều chỉn chu, mấy thứ quy củ này

đã

ngấm vào xương cốt. Dù

hiện

giờ là đứa nhóc gầy trơ xương, thể

hiện

một

chút cũng coi như có khí chất hơn người.

Vương thẩm bị nàng làm cho kinh ngạc, lúng túng nhưng cũng nhanh chóng cười tươi như hoa, khẽ cúi người thưa: "Tiểu thư

nói

quá rồi, đó vốn là việc bà lão này phải làm."

Sau đó, Vương thẩm

đi

cùng Hàn thị và Phó Vân

anh, nhiệt tình giới thiệu cho hai mẹ con từng nha hoàn, bà tử, kể lể chi tiết cho họ về mối quan hệ thân thích trong Phó gia.

Phó gia gốc gác vốn ở huyện Hoàng Châu, là

một

gia tộc lớn, Phó lão đại và Phó tứ lão gia chỉ nằm trong

một

chi trong tộc.

hiện

giờ, dòng chính của Phó gia

đang

ở trong tòa nhà lớn nhất ở phố Đông Đại, đó là

một

chi khác, bình thường gọi là đại phòng.

Phó tứ lão gia chịu trách nhiệm chăm sóc lão thái thái, ở trong

một

tòa nhà trong hẻm ở đầu bên kia phố Đông Đại, tuy hơi

nhỏ

những nhà cũng

không

đông người, chỉ có hai

anh

em Phó lão tam và Phó tứ lão gia, cộng thêm lão thái thái nên cũng thoải mái.

Phó lão tam và tam thái thái ở trong

một

viện, sinh được

một

cô

con

gái

độc nhất là Phó Quế. Tam thái thái sinh ra Phó Quế đúng vào dịp hoa quế trong viện nở rộ, nên lấy chữ "Quế" đặt tên cho con

gái. Tam lão gia và tam thái thái đều là người ít

nói

nhưng tứ tiểu thư Phó Quế lại thích

nói

thích cười, cả ngày ríu rít. Mấy đứa nha hoàn bình thường làm việc trong sân, nghe thấy tiếng cười từ xa, ắt là Phó Quế

đang

đi

tới.

Phó tứ lão gia và tứ thái thái có

một

trai

một

gái, con trai tên là Phó Vân Thái, con

gái

tên là Phó Nguyệt. Phó gia

hiện

do tứ thái thái quản lý, tứ thái thái là người nghiêm khắc, quy củ.

Ngô thị, người đồng ý thủ tiết cho Phó lão đại, ở

một

viện riêng, bà ta là

một

quả phụ nên thường ngày

không

thể ra ngoài, cách đây chín năm gả vào Phó gia, cũng chưa từng về nhà mẹ đẻ đến

một

lần.

Ngô thị chăm sóc cho con thừa tự của Phó lão đại là cửu thiếu gia Phó Vân Khải.

Nhắc đến Ngô thị và cửu thiếu gia Phó Vân Khải, Vương thẩm cũng ngại ngùng.

"Thế còn nhị lão gia?" Phó Vân

anh

hỏi Vương thẩm. Vương thúc ăn

nói

vụng về, trước đó chưa từng nhắc đến chuyện trong nhà của Phó gia.

Vương thẩm trả lời: "Nhị lão gia là thuộc

một

chi khác trong tộc."

Phó Vân

anh

nghe xong cũng tóm lược đại khái được các mối quan hệ thân thích trong nhà:

Tam thúc tam thẩm sinh ra tứ tỷ tỷ Phó Quế.

Tứ thúc tứ thẩm sinh được đại tỷ tỷ Phó Nguyệt và thập ca Phó Vân Thái.

Bà nội nàng là lão thái thái.

Ngoài ra còn cả Ngô thị và cửu ca Phó Vân Khải.

Phó gia

thật

sự

rất đơn giản, Phó tứ lão gia có hai thông phòng, tam lão gia

không

nạp thϊếp, trong nhà cũng

không

có con do vợ lẽ sinh ra.

Bên dòng chính đại phòng kia cũng chẳng biết cách bao nhiêu đời, vốn

đã

phân ra

thì

tạm thời nàng

không

cần quan tâm đến.

Xe ngựa nhanh chóng tới trước cửa Phó gia.

Vương thẩm bế Phó Vân

anh

xuống xe, mấy bông tuyết rơi

trên

mặt nàng lạnh ngắt.

Tuyết lại rơi rồi.

Có tiếng cười

nói

ở cửa vọng lại, các nha hoàn, tứ thái thái Lư thị

đang

đứng đợi ở đó, vây quanh là các nha hoàn bà tử. Lư thị thân thể khỏe mạnh, cao xấp xỉ chồng mình là tứ lão gia, mày rậm mắt to, mặt mày tươi cười, nhìn có vẻ dễ gần.

Nếu chẳng phải trước đó Vương thẩm buột miệng

nói

ra chuyện Lư thị từng ra lệnh đánh

một

nha đầu ăn trộm trái cây đến gãy

một

chân, Phó Vân

anh

có khi còn cho rằng bà ta chắc hẳn là

một

người hiền từ.

Tam lão gia và tam thái thái đứng ở

một

góc cũng cười theo.

Tứ lão gia nhíu mày, "Mấy đứa trẻ con trong nhà đâu cả rồi?"

Lư thị cười

nói: "Hôm nay mấy đứa chúng nó hái trái cây, mẹ gọi chúng nó qua ăn bánh trôi vừng rồi, thϊếp vừa mới kêu người gọi chúng qua đây nhưng mẹ

nói

bên đó

đang

vui,

không

chịu cho chúng

đi."

Có gì đó

không

bình thường.

Tam lão gia và tam thái thái cũng mỉm cười

không

nói

gì, các bà tử cúi đầu

không

dám hé răng.

Tất cả mọi người trong Phó gia đều biết lão thái thái

không

thích Phó lão đại, mỗi gần nghe thấy người khác nhắc tới phó lão đại, mặt bà

đã

biến sắc, quay ra cửa sổ mắng nhiếc,

nói

rằng năm đó lão thái gia chính là bị Phó lão đại làm cho tức chết, nàng

không

có đứa con bất hiếu như vậy.

Phó tứ lão gia thở dài thườn thượt, quay đầu lại phía sau, cầm tay Phó Vân

anh, dẫn nàng vào trong, "anh

tỷ nhi, về đến nhà rồi."

Mọi người xung quanh lén lút nhìn nhau.

Phó tứ lão gia thân thể khỏe mạnh, lòng bàn tay ấm áp, Phó Vân

anh

để ông dẫn vào,

không

có chút lúng túng nào,

không

quan tâm đến ánh mắt của những người xung quanh, cùng nhau bước qua cửa lớn Phó gia.

Lư thị dẫn Hàn thị

đi

phía sau,

một

tiếng "Đại tẩu" nghe đến là thân thiết,

nói

chuyện mấy câu

đã

khiến cho Hàn thị cười tươi hơn hớn.

Vương thẩm nhận xét Lư thị là người vợ chu đáo cũng

không

phải

nói

quá, gã tùy tùng chạy về Phó gia thông báo xong, Lư thị

đã

hiểu ngay ý chồng, sai người dọn dẹp phòng của Hàn thị và Phó Vân

anh.

Đó là

một

viện

nhỏ

độc lập, cửa chính hướng nam, buổi sáng đón nắng vào sân, sau buổi trưa nắng rọi vào đến phòng, sáng sủa, sạch

sẽ. Trong viện còn có

một

cây táo, dưới gốc cây có xây mấy bồn hoa. Mùa đông hoa cỏ khô héo hết cả, Lư thị sai người mua mười mấy bồn hoa lan, sơn trà và thủy tiên mới, sắp xếp lại khu vườn, cây cối có trắng có đỏ, nhìn

không

quá đơn điệu nhàm chán.

Phía bắc viện là nhà chính gồm ba gian, bên trong cùng là phòng ngủ, gian giữa là phòng khách, đây là

không

gian dành cho Hàn thị.

Phó tứ lão gia là em chồng,

không

tiện vào phòng Hàn thị nên vòng qua khu này, vào thẳng đến dãy nhà bên.

thật

ra người làm chú cũng

không

nên

đi

vào phòng ở của cháu

gái

nhưng ông vẫn nhất định dẫn Phó Vân

anh

tới phòng được chuẩn bị cho nàng. Vân

anh

còn

nhỏ,

không

cần quá lo lắng.

Hóa ra tứ lão gia cưng chiều ngũ tiểu thư như thế... Người làm trong nhà

thì

thầm với nhau, tỏ ra cung kính với Hàn thị hơn.

Lư thị cũng tiếp đón bà nhiệt tình hơn

một

bậc.

Phòng bên này của Phó Vân

anh

cũng có ba gian, gian giữa có tấm bình phong thêu mai lan cúc trúc, bên trong có đầy đủ bàn ghế. Hai bên,

một

phía là phòng ngủ gồm

một

chiếc giường sơn đen, thành giường trạm trổ họa tiết phú quý trường xuân, bên dưới có bậc để leo lên, phía

trên

có màn rèm che bằng lụa, bên tường là đôi ghế tựa bằng gỗ liễu. Phía còn lại là giá áo khắc hoa đặt cạnh bốn năm chiếc rương gỗ đựng đồ, ngoài ra còn

một

chiếc bàn vuông có lò than sưởi ấm, bên cạnh là

một

bàn trang điểm và

một

bộ ấm trà tinh sảo.

Hàn thị chưa bao giờ nhìn thấy khuê phòng lịch

sự

tao nhã nhường này, mắt mở to kinh ngạc. Phó Vân

anh

lại cảm thấy đồ đạc trong nhà của Phó gia cũng khá bình thường, có lẽ cũng như mấy gia đình tầm tầm ở chốn kinh sư, dù sao Phó gia mới phất lên được vài năm, cũng

không

chú trọng vào việc bài trí, huyện Hoàng Châu dẫu gì cũng ở nơi xa xôi hẻo lánh.

Lư thị lệnh cho các nha hoàn và ma ma tới bái kiến Phó Vân

anh, dặn hò họ phải hầu hạ ngũ tiểu thư cho tốt, bọn họ cũng cung kính dạ dạ vâng vâng.

Phó tứ lão gia nhìn quanh, có vẻ chưa hài lòng: "Còn trống trải quá."

Lư thị khẽ đáp: "Quan nhân, cháu

gái

còn mấy tháng nữa mới qua hạn chịu tang..."

"Dù thế vẫn cứ là trống trải." Phó tứ lão gia

nói, "Mang chiếc bình phong bằng gỗ tử đàn trong hậu viện qua đây

đi."

Lư thị nghe xong cũng tái mặt, nhà bọn họ tổng cộng cũng chỉ có ba bốn bộ bằng gỗ tử đàn, trong phòng lão thái thái bày

một

bộ, trong phòng vợ chồng họ có

một

bộ, còn

một

bộ bà ta cất lại cho Phó Vân Thái.

Do dự trong nháy mắt, bà ta nhanh chóng lấy lại vẻ mặt tươi cười, lập tức kêu người bê bình phong tới, nhìn qua cũng chẳng thấy bà ta có gì

không

thoải mái.

Sắp xếp

một

lượt, Phó tứ lão gia

đi

nhà chính gặp lão thái thái.

Lư thị lo hai mẹ con xích mích vì chuyện Phó lão đại nên để nha hoàn và ma ma lại hầu hạ Hàn thị và Phó Vân

anh

rồi vội vàng

đi

theo.

Bảo ma ma ra ngoài, Hàn thị kích động, nắm chặt lấy bả vai Vân

anh, "Thôi

không

đi

nữa! Mẹ thấy có khi để mẹ làm người làm cho họ cũng được ấy chứ!"

Phó Vân

anh

chẳng biết

nói

sao nhưng cũng đáp, "Mẹ, mẹ

không

được dao động, mẹ là con nhà lành,

không

thể làm thϊếp cho người. Nếu Phó gia

không

cho mẹ

một

câu trả lời thỏa đáng

thì

mẹ con ta

đi

luôn."

"Ai ôi...", Hàn thị dí tay vào trán nàng, "Con

gái

ngốc, cha con mất sớm, mẹ cần cái danh phận đó làm gì chứ! Danh phận mài ra ăn được chắc! Chỉ cần họ chịu nuôi con là được rồi,

không

thừa nhận mẹ

thì

cũng có làm sao!"

Ban đầu bà còn tưởng Phó gia có mấy trăm mẫu đất là

đã

không

tệ rồi, ai mà biết Phó gia giàu có thế này! Đến quần áo của nha hoàn, bà tử nhà họ còn đẹp hơn đồ của mẹ con bà.

Phó Vân

anh

lắc đầu phản đối: "Đói cho sạch, rách cho thơm [1]."

[1] Nguyên văn là "Phú quý bất năng da^ʍ, bần tiện bất năng di", là lời Mạnh Tử

nói

về bậc trượng phu, đại ý là dẫu giàu sang cũng phải giữ được phép tắc, biết giữ quy củ, dẫu nghèo hèn cũng phải giữ được chí khí,

không

biến bản thân trở thành ti tiện, vô liêm sỉ.

Hàn thị nghe

không

hiểu, túm chặt lấy Vân

anh

mà kêu: "Giàu rồi, giàu rồi, Đại Nha, con giàu rồi con có hiểu

không, con xem chăn

trên

giường kia kìa, bằng lụa cả đấy! Con mau lấy lòng tứ thúc con

đi

thôi, mẹ thấy tứ thúc hẳn là thương

yêu

con lắm."

Bà kích động đến mức

nói

năng lung tung,

đi

vòng mấy vòng quanh phòng ngủ, quỳ rạp xuống ngắm hoa văn

trên

nền nhà, vừa trầm trồ vừa

nói: "Đại Nha, con nên ở lại

đi!"

Phó Vân

anh

cuối cùng

không

nhịn nổi nữa nên phì cười, Hàn thị chỉ là

một

người phụ nữ bình thường, bà chăm chỉ, chịu thương chịu khó nhưng tính tình hiếu thắng, keo kiệt, thô lỗ, chỉ ham cái lợi trước mắt, làm sao hiểu được cái gì gọi là

không

chịu khom lưng vì năm đấu gạo... Hàn thị có rất nhiều khuyết điểm nhưng Vân

anh

lại thích bà như thế.

Nàng

đã

nhìn thấy cảnh mấy nhà xung quanh doanh trại Thiên mục sở đem nữ nhi ra đổi lương thực với đám đàn ông trong quân doanh,

một

bé

gái

tám tuổi cũng chỉ có thể đổi lấy

một

gánh lúa mạch. Khi Phó lão đại vừa mất, có người khuyên Hàn thị đem nàng

đi

bán rồi

đi

thêm bước nữa, Hàn thị nhất quyết

không

chịu.

"Mẹ, tứ thúc

sẽ

không

đuổi mẹ

đi

đâu."

Hàn thị ngẩng đầu lên, nghi ngờ hỏi, "thật

thế ư?"

Phó Vân

anh

gật đầu, kéo Hàn thị dậy, "Nếu bọn họ thừa nhận mẹ, mẹ con mình cùng

đi."

Hàn thị bực mình con

gái

không

chịu nghe lời, tức giận

nói: "Con bị làm sao vậy? Phó gia giàu có như vậy, con phải ở lại!

đi

theo mẹ con chỉ khổ thôi, hiểu

không?"

Bà nhìn ngó xung quanh,

nhỏ

tiếng

thì

thầm với Phó Vân

anh: "Nếu bọn họ đuổi mẹ

đi

thật, con càng phải ở lại, mẹ con còn chờ con trưởng thành chăm sóc cho mẹ, con là do mẹ nuôi lớn,

không

được quên mẹ đâu đấy nghe chưa!"

Phó Vân

anh

bật cười, hóa ra Hàn thị vẫn biết tính toán nhỉ, đây là dỗ dành nàng đây mà.

Lời tác giả:

nói

một

chút về chuyện giữ đạo hiếu, dân chúng bình thường

sẽ

không

quá chú ý, cẩn thận lắm cũng chỉ giữ hai mươi mấy tháng. Trong truyện Phó lão đại qua đời

đã

gần hai năm.

Người làm quan và trí thức

nói

chung

thì

có quy tắc hơn bởi nếu

không

giữ đạo hiếu

sẽ

bị buộc tội.

Cổ đại có nhiều quy định phức tạp nhưng trong dân gian

thì

số người

thật

sự

tuân thủ cũng

không

nhiều. Ví dụ: Từ lâu cổ nhân

đã

quy định biểu huynh biểu muội

không

được kết hôn, nhưng chuyện này chẳng ai quan tâm...

Ngoài ra, hoàng thất quy định dân chúng

không

được mặc

một

số loại trang phục nhưng

trên

thực tế dân chúng

đã

muốn mặc

thì

cũng

không

cấm được,

hiện

tượng này tương đối phổ biến dưới thời nhà Minh.